Vakıfta, kuruluşundan bu yana amaçları doğrultusunda pek çok çalışma yürütüldü ve etkinlik düzenlendi. Sağlama çalışmalarıyla arşiv ve koleksiyonlar zenginleştirildi. Vakfın çatısı altında bir araya getirilen kadın tarihinin kaynaklarından araştırmacıların daha iyi yararlanabilmesi için yayın üretme, yürütülen sözlü tarih çalışmalarıyla yeni kaynaklar yaratabilme, Vakfın arşiv ve koleksiyonlarında bulunan belgelere erişimi kolaylaştırma amacıyla pek çok kurum ve kişinin desteğiyle çeşitli projeler gerçekleştirildi.
Ötekinin Hafızası Projesi / Kadınların Göç Hafızası Sergisi (6 Mart – 6 Nisan 2024)
Avrupa Birliği Kültür Sanat Destek Programı Culture Civic desteği ile Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı (KEKBMV) tarafından yürütülen “Ötekinin Hafızası” projesi; Türkiye’de yaşayan ve üretimlerini burada yapan, ülkelerindeki savaşlardan, otoriter rejimlerin baskılarından, yoksulluktan veya özgürlüklerinden mahrum edildikleri için kaçarak Türkiye’ye sığınmak zorunda kalan 5 göçmen kadın sanatçının sanatsal ifade ve kişisel tarihlerinin Kadın Eserleri Kütüphanesi arşivlerine kazandırılmasını hedeflemektedir.
KEKBMV bu proje ile Osmanlı ve Türkiye kadın hareketi ve kadınlarını kapsayan arşivini, göç yoluyla Türkiye’ye gelmiş yaşamlarını ve üretimlerini burada devam ettiren kadınları da kapsayacak şekilde genişletecektir. Kadınlar, masalların, hikâyelerin, şarkıların, ninnilerin, şiirlerin, yaşanmış hikâyelerin sonraki kuşaklara aktarımında önemli role sahip kültür taşıyıcılarıdır.
KEKBMV, göçün kadın yüzünü sanat yoluyla hafızalarımızda saklamak ve korumak adına bir şeyler yapılması gerektiğine inanarak, 5 göçmen kadın sanatçının hikâyesini ve sanatsal üretimlerini arşivleyecek ve Kadınların Göç Hafızası Sergisi yoluyla paylaşacaktır. Bu doğrultuda Ötekinin Hafızası, hem kadın sanatının hem de kadınlar özelinde göçün hafızasının korunmasını; göç-kadınlar ve sanat arasındaki ilişkinin, kadınların sanatsal perspektifinden yeniden anlaşılmasını ve anlatılmasını hedeflemektedir.
Kadınların Göç Hafızası Sergisi, kadına ve sanata düşmanca bakan rejimlerin hüküm sürdüğü coğrafyalarda, kültürel çoraklaşmaya inatla direnen, bir arada yaşamaya inanan, iklimimizi yeniden yeşerten, cesur kadınların dayanışması ile mümkün olabildi.
Proje kitapçığına buradan ulaşabilir ve Kadınların Göç Hafızası Sergisi Etkinlik Takvimi’ni inceleyebilirsiniz.
Yer: Depo / Tütün Deposu – Lüleci Hendek Caddesi Koltukçular Çıkmazı 1, Tophane İstanbul
Küratör
Nilgün Kıvırcık
Sanatçılar
Farah Trablsie
Maryam Mazrooei
Sara Shahzadeh
Sinur
Walaa Tarakaji
Sözlü Tarih Görüşmeleri
Prof. Dr. Ayşe Durakbaşa
Kamera Çekimleri
Soulmate Design&Film Collective-Ebru Şeremetli
Görsel Tasarım
Marjinal Portel Novelli
Danışma Kurulu
Uluslararası Göçmen Kadınlar Dayanışma Derneği (UGKDD)
Kırkayak Kültür – Göç ve Kültürel Çalışmalar Merkezi
Ruhiye Onurel
Shirin Zeraaty
Kadın Eserleri Kütüphanesi
ve Bilgi Merkezi Vakfı
Proje Kurulu
Nilgün Kıvırcık (Proje Koordinatörü)
Nathalie Defne Gier
Füsun Ertuğ
Sevgi Uçan Çubukçu
Arzu Karamani
Berna Kokoz (Proje Asistanı)
Emine Hatun Gür
Çeviriler
Nehir Atalay
Lale Cerrahoğlu
1 Temmuz 2017 tarihinde başlayan Kadınların Belleği 2 – 30. Yıl Projesi’yle, bir önceki projeden kalan çeviri yazımı yapılmamış 32 eski harfli Türkçe kadın dergisi, gönüllü çeviri yazımcıların da desteğiyle yeni harflere çevriliyor.
Proje kapsamında çeviri yazımı yapılacak kadın süreli yayınları:
- 1869-1870, Terakki, 48 sayı, 216 sayfa
- 1875-1876, Âyine, 39 sayı, 160 sayfa
- 1875-1875, Vakit Yahut Mürebbi-i Muhadderat, 8 sayı, 31 sayfa
- 1882-1882, Hanımlar, 1 sayı, 31 sayfa
- 1882-1883, İnsaniyet, 2 sayı, 98 sayfa
- 1887-1887, Mürüvvet, 9 sayı, 172 sayfa
- 1887-1887, Şükufezar, 5 sayı, 80 sayfa
- 1889-1889, Parça Bohçası, 1 sayı, 16 sayfa
- 1895-1908, Hanımlara Mahsus Gazete, 612 sayı, 3672 sayfa
- 1895-1896, Hanımlara Mahsus Malumat, 17 sayı, 64 sayfa
- 1906-1906, Alem-i Nisvan, 1 sayı, 64 sayfa
- 1908-1908, Demet, 7 sayı, 114 sayfa
- 1908-1909, Kadın Selanik, 30 sayı, 480 sayfa
- 1908-1909, Mahasin, 12 sayı, 900 sayfa
- 1911-1912, Kadın İstanbul, 13 sayı, 187 sayfa
- 1911-1911, Musavver Kadın, 7 sayı, 84 sayfa
- 1913-1913, Kadınlık Hayatı, 1 sayı, 19 sayfa
- 1913-1921, Kadınlar Dünyası, 108 sayı, 1500 sayfa
- 1914-1914, Erkekler Dünyası, 1 sayı, 8 sayfa
- 1914-1918, Hanımlar Alemi, 32 sayı, 180 sayfa
- 1914-1914, Kadınlar Alemi, 9 sayı, 87 sayfa
- 1914-1914, Kadınlık, 12 sayı, 192 sayfa
- 1914-1914, Seyyale, 1 sayı, 16 sayfa
- 1914-1914, Siyanet, 3 sayı, 48 sayfa
- 1917-1918, Bilgi Yurdu Işığı, 17 sayı, 288 sayfa
- 1919-1921, İnci/Yeni İnci, 37 sayı, 624 sayfa
- 1920-1920, Diyane, 1sayı, 13 sayfa
- 1923-1923, Ev Hocası, 1 sayı, 20 sayfa
- 1923-1924, Süs, 55 sayı, 880 sayfa
- 1924-1924, Firuze, 2 sayı, 8 sayfa
- 1925-1926, Âsâr-ı Nisvan, 25 sayı, 378 sayfa
- 1926-1926, Çalıkuşu, 2 sayı, 18 sayfa
Proje Koordinatörleri: Aslı Davaz, Birsen Talay Keşoğlu
Projede Yer Alan Gönüllü Çeviri Yazımcılar: Ahmet Tökez, Aslı Karaca, Aylin Doğan, Birsen Talay Keşoğlu, Burcu Belli, Cennet Hiloğlu, Damla Taşdemir, Dilan Taycur, Dilara Eroğlu, Dilara Nur Ekinci, Duygu Cesur, Egemen Yılgür, Elif Yılmaz, Elvan Angün, Emel Gedik, Ender Özer, Feray Coşkun, Gizem Yıldız, Gönül Doğu, Julide Yazansoy, Melek Kılıç, Mihriban Altunkaynak, Nilgün Arın, Orak Doğu, Sakine Çoban, Selvi Başak Öztürk, Semih Evciman, Sunay Kıdır, Sümeyra Karabölük, Şeyda Oğuz, Tarık Demir, Zeynep Köten
Kadın Örgütleri ve Örgütlenmeleri Koleksiyonu Dijitalleştirme, Kataloglama ve Online Erişim Projesi
Şubat-Aralık 2022
Proje sponsorları: İstanbul İsveç Başkonsolosluğu (Consulate General of Sweden in Istanbul), European Endowment for Democracy (EED)
Bu projeyle Kadın Örgütleri ve Örgütlenmeleri Koleksiyonu’nda yer alan 660 kadın kurum ve örgütünün belgeleri tasnif edilerek, dijitalleştirilip kataloglandıktan ve veri tabanına yüklendikten sonra, belgelerin 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu çerçevesinde gözden geçirilmesi ve uygun olanların erişime açılması planlanmaktadır. Böylece kadın hareketinin tarihsel süreci ve mücadelesi bu zamana kadar ürettiği belgeler üzerinden görünür kılınacak, Türkiye’de ilk defa kadın örgütlerinin belgeleri toplu bir katalog üzerinden, zamana ve mekâna bağlı kalmaksızın erişilebilir olacaktır.
Projenin ilk aşaması tasnif, dijitalleştirme, kataloglama ve veritabanına yükleme süreçlerini; ikinci aşaması ise belge tanımlarının kataloglama kriterlerine uygunluğunun uzmanlarca kontrol edilmesi ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu çerçevesinde gözden geçirilmesi çalışmalarını içerir. Tüm çalışmalar tamamlandıktan sonra belgeler açık erişime sunulacaktır.
Koleksiyonun kapsamı:
Kadın Örgütleri ve Örgütlenmeleri Koleksiyonu’nda 600’ün üzerinde kadın kurum ve örgütlenmesine ait belge bulunuyor. Bu kadın örgütleri ana hatlarıyla şöyle sınıflandırılabilir: Liberal feminist politikalar bağlamında siyasal, ekonomik, eğitim ve kültürel alanda hakların elde edilmesi, benimsetilmesi ve yaygınlaştırılmasına yönelik olanlar; kadın partileri (Kadınlar Halk Fırkası 1923), Ulusal Kadın Partisi (1972), Kadın Partisi (2014); merkezine kadınları siyasal alanda güçlendirme politikalarını koyan, kadın emeğinin görünürlüğünü sağlamaya, kadın emeğini değerlendirmeye ve kadınları ekonomik olarak güçlendirmeye yönelik vakıflar ve kooperatifler; sanat ve edebiyat konularına odaklananlar; kadına yönelik şiddet, istismar vb. konularda çalışanlar; anneliğe vurgu yapan, anne-çocuk sağlığıyla ilgili yapılar; kadın sağlığı ve engellilik odaklılar; cinsel yönelim ve cinsel kimlik mücadelesi eksenli yapılar; yayıncılık, danışmanlık vb. şirket niteliği taşıyanlar; akademik kaygılarla kurulan yapılar; üniversitelerin kadın araştırmaları merkezleri; kadın platformları; inisiyatifleri; son yıllarda ağırlıklı artan sosyal medya ve internet platformları…. Ayrıca uluslararası örgütlerin Türkiye’deki örgütlenmeleri (örneğin Soroptimist Kulüpleri); antikomünist politikalar çerçevesinde kurulmuş milliyetçi kadın dernekleri; devrimci ve sosyalist sıfatları kullanan kadın örgütleri; dinsel, mezhepsel ve etnik kimliklere vurgu yapanlar. Öte yandan il veya bölge adının ön plana çıkarıldığı Ankara, Antalya, Adana, Bursa, Bodrum Van, Muş ve Güneydoğu Anadolu, Ege, Marmara’daki örgütlenmeler; kadın öğrencilerin kurduğu dernek ve kulüpler ile 2013’teki Gezi eylemleri sonrasında kurulan platformlar ve dernekler kadın örgütlenmelerinin başlıcaları arasında sayılabilir.
Kadın Örgütleri ve Örgütlenmeleri Koleksiyonu’nda yer alan kadın örgütlerine kronolojik olarak bakıldığında ise örgütlenme amaçları açısından beş gruba ayrılabilir: İlk gruba 1923’ten, 1960’ların ilk yarısına kadar kurulan kadın örgütleri girer. Bunlar; siyasal, hukuki, ekonomik, eğitim ve annelik temaları çerçevesinde yapılanmıştır. Kadınların mücadele ettikleri temalar, yeni kurulan bir ülkede kadınların haklarını elde etme ve topluma benimsetme çabalarıyla uyumludur. Bu kadın örgütleri feodal değerlerin ve ataerkil kültürün egemenliği altındaki bir toplumsal yapıda kadınlara yönelik hak mücadelesi verir. İkinci gruba giren örgütler ise 1965’ten 1980’lere dek dünyadaki ve ülkemizdeki siyasal değişimlerden etkilenen ve toplumsal hareketlerle dirsek teması içinde olan kadın örgütleridir. Bunlar arasında soğuk savaş döneminin söylemleri doğrultusunda bir araya gelen örgütler yer alır. Bu örgütler komünizmle mücadeleyi eksenine koyan, milliyetçi kadın örgüleridir. Bunun yanı sıra 1980’lere dek, devrimci ve sosyalist kadın örgütlenmeleri de kitlesel desteği olan yapılar olarak karşımıza çıkar. Üçüncü grupta da 1980 sonrasında yükselen kadın hareketinin etkisiyle kurulan dernekler, vakıflar ve platformalar yer alır. Bu yapılar daha çok toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik politikalar geliştirilmesine, kadın tarihine katkıda bulunmaya yönelik içeriğe sahiptir ve bu doğrultuda çalışmalar gerçekleştirmiştir. 1980’lerin başından 1990’lara dek olan süreçte Kadın Çevresi, Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı kurulur. Aynı zamanda üniversitelerin kadın araştırma merkezleri açılır. 1990’lardan 2000’lere dek bu kurumların çıktıları niceliksel ve niteliksel olarak hızlı bir biçimde artar. Dördüncü gruba giren örgütlenmelerde postmodern düşüncenin yansımaları görülür: Özellikle 1990’ların ikinci yarısından itibaren dinsel, mezhepsel, etnik politikaları toplumsal cinsiyet temelinde yorumlamak üzere yola çıkan kadın örgütleridir. Beşinci gruba ise hem inanç temelli yapılara eleştirel bakan, hem de güncel siyasal gelişmelere alternatif oluşturma çabası içinde olan, laikliği savunan ve kadınlara yönelik hak kayıplarına karşı mücadele eden kadın örgütleri girmektedir. Özetle Anadolu coğrafyası yüzyıllar boyunca kadın örgütlerinin doğumuna ve gelişimine tanıklık etmiştir. 2. Meşrutiyet’ten itibaren kadın örgütlenmeleri güçlenerek Cumhuriyetin kuruluş sürecindeki kazanımların entelektüel zeminini oluşturur. Cumhuriyetin ilk yıllarında kadın eğitimine büyük anlam yüklenir ve çeşitli mesleklerde öncü kadınlar yetiştirilir. Bu kadınlar sumerolog, arkeolog, astronomi bilgini, mühendis, felsefeci, sanatçı, doktor, ebe, hemşire, öğretmen vb. mesleklerde iz bırakırlar. Türkiye’deki kadın örgütlerini kadınların toplumsal konumlarını güçlendirmede son derece önemli yapılar olarak değerlendirmemiz bu tarihsel süreçle ilişkilidir. Bununla birlikte kadın örgütlerinin ürettikleri politikaların niteliği de önemlidir. Toplumsal cinsiyete duyarlı politikalar, kadınlar arası ayrımlara değil de kadınların ortak sorunlarına, güçlenmelerine ve kadın dayanışmasına katkı yaptıkları oranda etkili olacaktır. 1980’den sonra Dayağa Karşı Dayanışma Kampanyası çerçevesinde yükselen kadın hareketi, kadınlar arası farklılıklardan ziyade ortak sorunlar çerçevesinde toplumsal meşruiyet oluşturdu. Sonuç olarak, Kadın Örgütleri ve Örgütlenmeleri Koleksiyonu’nda yapılması planlanan Dijitalleştirme, Kataloglama ve açık erişim projesi bu meşruiyetin zeminini daha da güçlendirecek, kadın örgütlerine yakından bakmamıza ve yeni politikalar oluşturmamıza katkı sunmamızı sağlayacak potansiyeller içeriyor.
KADIN ESERLERİ KÜTÜPHANESİ VE BİLGİ MERKEZİ VAKFI
İSTANBUL İSVEÇ BAŞKONSOLOSLUĞU’NUN DESTEKLEDİĞİ PROJEYLE
ARŞİV VE KOLEKSİYONLARINDAN BİR SEÇKİYİ
ONLİNE ERİŞİME AÇIYOR
Türkiye’nin tek kadın merkezli arşiv ve kütüphanesi olan Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, kuruluşundan (1990) bu yana kadın tarihinin kaynaklarını topluyor. Bu kaynaklardan yeni yayınlar üreten, arşiv ve koleksiyonlarında bulunan belgelerin/eserlerin korunması, düzenlenmesi, kullandırılması ve geleceğe aktarılması işlevini gerçekleştiren Vakıf, başta kadın tarihi olmak üzere farklı alan ve disiplinlerde araştırmalara hizmet veriyor, gelecek kuşakların alternatif tarih yazımının altyapısını sağlıyor.
Vakıf, 2021 yılında çalışmalarını başlattığı ve İstanbul İsveç Başkonsolosluğu’nun desteklediği Arşiv ve Koleksiyonların Dijitalleştirilmesi Kataloglanması ve Online Erişime Açılması projesiyle, Özel Arşiv, Kadın Örgütleri ve Örgütlenmeleri, Kadın Yazarlar, Kadın Sanatçılar, Görsel Arşiv, Süreli Yayın, Afiş, Gazete Kupür, Sözlü Tarih koleksiyonlarından bir seçkiyi yakın zamanda online erişime açmaya hazırlanıyor.
Başta proje destekçisi İstanbul İsveç Başkonsolosluğu olmak üzere, projenin gerçekleşebilmesi ve tamamlanması için yoğun emekle çalışmaları sürdüren Vakıf çalışanlarına, projede yer alan uzmanlara ve projeye katkı sunan herkese çok teşekkür ederiz.
Kütüphane Dijitalleştirme Sorumlusu Gizem Yıldız tarafından yürütülen, Arşiv-Depo sorumlusu Hayati Akça’nın da çalışmalarıyla destek verdiği proje kapsamında, Vakfın Özel Arşiv Koleksiyonu’nda bulunan Sönmez Taner Özel Arşivi’ne ait 863 adet belge taranarak (5223 poz), dijital ortama aktarıldı; kataloğa bilgi girişleri yapıldı. Arşivin web sitemiz üzerinden online erişime açılması öncesinde, Aralık 2018’de Sönmez Taner ile yeniden çalışma yapılarak, erişime açılacak veriler değerlendirildi.
Proje Sponsoru: Sönmez Taner
Proje Koordinatörü: Hülya Hayatseven
Proje Yürütücüsü: Gizem Yıldız
Kütüphane Dijitalleştirme Sorumlusu Gizem Yıldız tarafından yürütülen proje kapsamında, Vakfın Özel Arşiv Koleksiyonu’nda bulunan Nazan Moroğlu Özel Arşivi’ne ait 1194 adet belge taranarak (7393 poz) dijital ortama aktarıldı; kataloğa bilgi girişleri yapıldı. Arşivin web sitemiz üzerinden online erişime açılması konusunda Nazan Moroğlu’ndan onay alındı.
Proje Sponsoru: Nazan Moroğlu
Proje Koordinatörü: Hülya Hayatseven
Proje Yürütücüsü: Gizem Yıldız
Kütüphane Dijitalleştirme Sorumlusu Gizem Yıldız tarafından yürütülen proje kapsamında, Vakfın Özel Arşiv Koleksiyonu’nda bulunan Müfide İlhan Özel Arşivi’ne ait 1010 adet belge taranarak (6779 poz) dijital ortama aktarıldı; kataloğa bilgi girişleri yapıldı. Müfide İlhan Özel Arşivi’nde bulunan fotoğrafların tanımlama çalışmaları, Müfide İlhan’ın kızı Simla İlhan ile birlikte yürütüldü. Arşivin web sitemiz üzerinden online erişime açılması konusunda ailenin onayı alındı.
Proje Sponsorları: Müfide İlhan ailesi ve dostları: Simla İlhan, Gül Önür, Nimla Heplevent, Ayla Börekçi, Leyla Alkan, Turgut İlhan, Çağatay Önür, Sabri Soydan, Sebla Bora, Selçuk Börekçi, Doruk Börekçi, Burak Heplevent, Muna İlhan, Cengiz İlhan, Hakan İlhan, Faruk Heplevent
Proje Koordinatörü: Hülya Hayatseven
Proje Yürütücüsü: Gizem Yıldız
Proje Danışmanı: Özkan Güner
2017’de başlatılan “Türkiye’de Kadın Hareketinin Kurumsallaşma Süreci Sözlü Tarih Projesi”, Vakfın kuruluş süreci, amaçları, yaptığı çalışmalar, idari yapısı ve bir sivil toplum kuruluşu olarak yaşadığı sorunlarla ilgili, bugüne kadar Vakfın çalışmalarında yer almış, büyüme sürecine tanıklık etmiş Vakıf üyeleri, kişiler ve gönüllülerle yapılacak görüşmelerden bilgi elde edilerek, kadın tarihi araştırmalarına kaynaklık eden bir kurumun, kendi tarihini ortaya koymak amacını taşımaktadır.
Kütüphane Koordinatör Yardımcısı Nazlıcan Bayraktar sorumluluğunda yürütülen proje kapsamında, bugüne kadar Vakıf Kurucu Üyesi Şirin Tekeli, Genel Kurul Üyesi Sönmez Taner, Genel Kurul eski üyesi Ceylan Orhun ve Vakıf gönüllüsü Burçin Midilli Topal ile görüşmeler yapıldı. Kadın Eserleri Kütüphanesi Kurucuları ve emek verenleri ile başlatılan proje devam etmektedir, diğer kadın kurumları ile de benzer söyleşiler yapılması planlanmaktadır.
Proje Yürütücüsü: Nazlıcan Bayraktar
Kütüphane Koordinatör Yardımcısı Nazlıcan Bayraktar sorumluluğunda yürütülen proje kapsamında, Dinarsu Kadın Futbol takımı oyuncularından Çiğdem Kayhan, Handan Kasapoğlu, Aysun Boyacı, Füsun Öcal ve Meral Halıcı olmak üzere 5 kadın ile sözlü tarih görüşmesi yapıldı. Projeyle futbolcu kadınların, spor ve toplumsal cinsiyet ilişkileri bağlamında kadın olarak yaşadıkları zorlukların, karşılaştıkları güçlüklerin ve verdikleri mücadelenin görünür kılınması amaçlandı.
Proje Yürütücüsü: Nazlıcan Bayraktar
Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, 25. Yıl Etkinlik Dizisi kapsamında Boğaziçi Üniversitesi ve İsveç Başkonsolosluğu işbirliğiyle, “Kadına Karşı Doğu/ Batı, Savaş/ Barış Tanımayan Şiddet” başlıklı uluslararası bir sempozyum düzenledi. 29 Kasım Pazar günü Boğaziçi Üniversitesi Albert Long Hall Toplantı Salonu’nda “Küresel, Bölgesel ve Yerel Şiddet Biçimleri”, “Şiddet Politikaları ve Uygulamaları” ve “Farklılıklara Yönelik Şiddet” olmak üzere üç oturum şeklinde gerçekleşen Sempozyumda, çeşitli ülkelerden davetli konuşmacılar (hukukçular, yasa koyucular, politikacılar, sivil aktivistler) savaşta ve barışta kadına ve farklı cinsel yönelimlere sahip bireylere yönelik şiddeti ele aldılar.
Vakıf Genel Kurul Üyesi Nazan Erkmen’in illüstrasyon sergisinin de açılışının yer aldığı Sempoyzum, Hyun Sook Tekin’in piyano resitaliyle son buldu.
Sempozyumdaki tartışmalar ve varılan sonuçlar ışığında şiddete karşı ortak bir yol haritası geliştirilmesine zemin hazırlayacağı inancıyla 30 Kasım Pazartesi günü Kadın Eserleri Kütüphanesi’nde yerli ve yabancı katılımcılarla bir atölye çalışması düzenlendi. Fatmagül Berktay’ın moderatörlüğünü yaptığı atölye çalışmasında, uluslararası kadın hareketinin güçlendirilmesinin önündeki engeller ve çözüm yolları üzerine tartışıldı.
Proje Sponsoru: İsveç Başkonsolosluğu
Proje Koordinatörü: Işıl Baş
Yeditepe Üniversitesi Tarih Bölümü ile Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı (KEKBMV) 19–20 Nisan 2014 tarihleri arasında İstanbul’da “Kadın Hayatlarını Yazmak: Oto/Biyografi, Yaşam Anlatıları, Mitler ve Tarih Yazımı” başlıklı uluslararası bir sempozyum düzenledi. Bu sempozyuma ABD, Almanya, Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Brezilya, Çekoslovakya, Fas, Fransa, Gana, Güney Afrika, Gürcistan, Hindistan, Hollanda, İngiltere, İran, İrlanda, İskoçya, İspanya, İsrail, İsveç, İtalya, İzlanda, Kamerun, Kanada, Litvanya, Macaristan, Nijerya, Özbekistan, Pakistan, Polonya, Portekiz, Romanya, Singapur, Tunus, Türkiye, Ukrayna, Ürdün, Yemen ve Yunanistan’dan 200’ün üzerinde araştırmacı katıldı. Katılımcılar 5 kıtadan İstanbul’a gelerek “kadın hayatlarını yazmak” alanında yaptıkları çalışmaları, yeniden gün ışığına çıkardıkları kadınları, birbirinden ilginç yaşam deneyimlerini paylaştılar. Türkiye’de ilk kez bu alanda, bu kadar çok sayıda ülkenin katılımıyla uluslararası bir sempozyum gerçekleşti.
Sempozyumda tarihi kadın karakterlerin edebi, sanatsal ve bilimsel metinlerde kaleme alınışı; feminist/kadın oto/biyografik yazını; kadın tarihi yazımında teori ve yöntem; tarih yazımı ve yaşam anlatıları yazımında etik ve ahlaki meseleler; küresel, ulusal ve bölgesel ölçekteki kadın-merkezli mitolojiler; yaşam anlatıları yazımına dair özel güçlük ve problemler; toplumsal bellek, toplumsal cinsiyet ve feminist/kadın oto/biyografileri; feminist/kadın anı-hatıratında yer alan erkekler de dahil olmak üzere çok geniş ve disiplinler arası kadın hayatları yazımı alanından bildiriler sunuldu. Ayrıca feminist/kadın yaşamlarının medya ve ders kitaplarında temsili; sanat, gündelik yaşam ve feminist/kadın oto/biyografileri; oto/biyografilerin kurmaca boyutu ve tarihsel karakterlerin kurmaca unsurlarla kesişimi; oto/biyografik belgesellerde yer alan kadınlar, feminist öncüler ile kadın hakları aktivistlerinin oto/biyografileri veya yaşam anlatıları gibi konular da ele alındı. Sempozyum Yeditepe Üniversitesi 26 Ağustos Yerleşkesi Rektörlük Binasında gerçekleşti. 19 Nisan Cumartesi günü, saat 09.00’da İnan Kıraç Salonu’nda yapılan açılışta konuşmacı olarak sırasıyla Yeditepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nurcan Bac, Yeditepe Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Prof. Canan Aykut Bingöl, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Doç. Dr. Işıl Baş, Yeditepe Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Birsen Talay Keşoğlu, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Kurucu üyesi Aslı Davaz, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Fatmagül Berktay (keynote speaker) yer aldı.
SERGİ
19 Nisan 2014 günü Yeditepe Üniversitesi Rektörlük Binası’nda sempozyumla aynı başlığı taşıyan bir sergi düzenlendi. Yüzyılı aşan bir süreç boyunca kadınlarla ilgili Türkiye’de yazılmış, biyografi, otobiyografi ve anı kitap kapaklarının yer aldığı sergide mücadeleci, yaratıcı ve bağımsız duruşlarını hatırlamamız için Bediha Muvahhit’ten Reha İsvan’a, Fatma Aliye’den Duygu Asena’ya, Doktor Safiye Ali’den Nüzhet Gökdoğan’a, Hale Asaf’tan Muhibbe Darga’ya, Sabiha Sertel’den Behice Boran’a ve Hayganuş Mark’tan Suat Derviş’e kadar seçtiğimiz 100 kadının hayatlarının anlatıldığı kitapların kapakları sergilendi.
Proje Yürütücüleri: Yeditepe Üniversitesi Tarih Bölümü adına Birsen Talay Keşoğlu, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı adına Aslı Davaz
Sempozum e-kitabı için bkz. http://kadineserleri.org/sempozyum-bildiri-kitaplari/
Aralık 2012-Ocak 2013 tarihleri arasında yürütülen proje dâhilinde, Vakfın Afiş Koleksiyonu ve Nadir Eserler Koleksiyonu’nda yer alan eserlerin bir kısmı ve Özel Arşiv Koleksiyonu’nda bulunan Süreyya Ağaoğlu Arşivi’nin görselleri ile Görsel arşivdeki baskılardan 2200’ü dijitalleştirildi. Dijitalleştirme çalışması öncesinde ve süresince, seçilen malzeme kontrol edildi, yıpranmış zarflar yenilendi, temizlenen malzemenin kutulara sağlıklı bir şekilde yerleştirilmesi sağlandı ve etiketleme işlemi yapıldı. Yürütülen bu dijitalleştirme çalışmasıyla, nadir eserlerin ve arşiv belgelerinin, koruma prensiplerine uygun olmayan kopyalama yöntemlerinden kurtarılarak güvenli bir şekilde korunmaya devam edilmesi açısından önemli bir çalışma gerçekleştirildi. Proje sonunda 55.000 poz dijital veri elde edildi.
Proje Sponsoru: Global Fund for Women
Proje Koordinatörü: Tûba Çavdar Karatepe
Avrupa kadın kütüphanelerinin ve akademisyenlerin birlikte çalıştığı, 20. yüzyılın ikinci yarısında feminist hareketin önemli metinlerini toplamayı hedefleyen bir proje olan FRAGEN (FRAmes on GENder) Projesi, “QUING Project” (Quality in Gender + Equality Politics) desteğiyle gerçekleştirilen bir Avrupa Birliği projesidir.
Projenin Türkiye katılımcısı, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı’dır. FRAGEN Projesi için ülke çapında yapılan yaygın katılımla, 1960’tan 2010 yılına, Türkiye kadın hareketinin dönüm noktasını oluşturan kitap, bildiri, süreli yayın ve kampanya başlıklarını kapsayan 10 eser seçildi. 29 AB ülkesiyle birlikte Türkiye’nin de yer aldığı bu proje sonucunda, seçilen eserlerden oluşan bir seçki internete aktarıldı.
Proje Sponsoru: Avrupa Birliği
Proje Genel Koordinatörü: Atria (Institute On Gender Equality And Women’s History)
Türkiye Proje Yürütücüleri: Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı adına Birsen Talay Keşoğlu, Şeyda Talu
Türkiye’den seçilen 10 eser:
Kitaplar
-Duygu Asena, Kadının Adı Yok, İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık, 1987, 184 s.
-Fatmagül Berktay, Tektanrılı Dinler Karşısında Kadın: Hristiyanlık’ta ve İslamiyet’te Kadının Statüsüne Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım, İstanbul: Metis, 1996, 240 s.
-Handan Çağlayan, Analar, Yoldaşlar, Tanrıçalar, Kürt Hareketinde Kadınlar ve Kadın Kimliğinin Oluşumu, İstanbul: İletişim, 2007, 278 s.
-Serpil Çakır, Osmanlı Kadın Hareketi, İstanbul: Metis, 1994, 350 s.
-Şirin Tekeli, haz., 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, İstanbul: İletişim, 1990, 389 s.
Bildiri
-Kadınların Kurtuluşu Bildirgesi, [Ankara]: [s.n.], 1989. – 1
Süreli Yayınlar
-Kadınların Sesi [eşitlik, toplumsal ilerleme ve barış için], İstanbul: Karaca Ofset, 1975-1980.
-Pazartesi: Kadınlara Mahsus Gazete, 1995-2005, sayılar 1-106.
-Feminist, İstanbul: Kadın Çevresi Yayıncılık, 1987-1990.
Kampanya
-Kadınların Dayağa Karşı Dayanışma Kampanyası, (1987-1989), İstanbul.
Fragen Projesi hakkında detaylı bilgi için:
https://institute-genderequality.org/frames-on-gender/countries/turkey/
Vakıf, 20. Kuruluş yıldönümünde, kadın tarihi üzerine çalışan ve Osmanlı Türkçesi bilmeyen araştırmacılar için Osmanlı Dönemi kadın dergilerini tanıtmak amacıyla, Finlandiya Büyükelçiliği desteğiyle “Kadınların Belleği Dizisi Çeviri Yazım Projesi”ni başlattı. Proje kapsamında Kadınlar Dünyası (1913-1921), Hanımlara Mahsus Gazete (1895-1908), Kadın Yolu/Türk Kadın Yolu (1925-1927), Kadın (1908-1909), Türk Kadını (1918-1919), Genç Kadın (1918), Aile (1880) ve Hanım (1921) dergilerinin çeviri yazımı yapıldı. Böylece dönemin kadınlarının yaşadıkları sorunları, çözüm arayışlarını, kendileri ve toplumla ilgili düşüncelerini, hakları için verdikleri mücadeleyi, kurdukları dernekleri, çalışma hayatına katılma çabalarını, düşün ve yazım faaliyetlerini görmemiz mümkün olabildi. (Bu diziden çıkan yayınlara göz atmak için Yayın bölümünü inceleyiniz.)
Proje Sponsorları: Finlandiya Büyükelçiliği, Oto Analiz Bilgisayar Danışmanlık İletişim Hizmetleri Ltd. Şti., Süreyya Ağaoğlu Çocuk Dostları Derneği, Cenk Erözer, Meral Akarçay
Projede Yer Alan Çeviri Yazımcılar: Prof. Dr. Nevin Yurdsever Ateş, Prof. Dr. Mustafa Çiçekler, Prof. Dr. Fatih Andı, Doç. Dr. Fatma Büyükkarcı Yılmaz, Doç. Dr. Tülay Gençtürk Demircioğlu, Doç. Dr. Birsen Talay Keşoğlu, Mustafa Keşoğlu, Fatma Kılıç Denman, Prof. Dr. Oğuz İcimsoy, Çiçek İlengiz
Proje Yürütücüsü: Aslı Davaz
Yayın Koordinatörlüğü: Prof. Dr. Tûba Çavdar Karatepe, Özkan Güner
Sayfa Tasarımı: Yücel Dağlı, Ender Boztürk
Destek Verenler: Elif Mahir Metinsoy, Fatma Türe, Gönül Küfteoğlu, Hülya Hayatseven, İmren Sipahi, Meryem Turan, Mete Taşkıran, Suna Güler, Yavuz Selim Karakışla, Zehra Toska
Vakıf, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nın desteğiyle “İstanbul Kadın- Kadın İstanbul” başlıklı 18 ay süren bir proje gerçekleştirdi. Projenin amaçları; İstanbul’daki kadınları ve kadın tarihini görünür kılmak, unutulmuş ve süregelen folklorik değerleri gün ışığına çıkarmak, İstanbul’un kültür tarihinde kadınların rollerini ortaya koymak, İstanbul’da yer alan kadınların yaptırdığı veya yaşadığı tarihî mekânları, tarihî eserleri kadın bakış açısıyla incelemek, bu mekânları rehber eşliğinde gezmek ve bu geziler sırasında farkındalık yaratmak olarak belirlendi.
2009 ve 2010 yıllarına yayılan proje, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nın yönergelerine uyularak iki kısımda planlandı. Projenin birinci kısmı olan 2009 yılında, 12 panel ve 6 geziden oluşan 18 etkinlik gerçekleştirildi. Bu etkinliklere çeşitli meslek ve yaş gruplarından 1000’e yakın kişi katıldı. 2010 yılında ise 18 panel ve 2 gezi yapıldı. Bu etkinliklere de yaklaşık 900 kişi katıldı.
Paneller; İstanbul’da İlkler ve Öncü Kadınlar, Osmanlı ve Cumhuriyet Döneminde İstanbul’da Kadın Hareketleri, Yabancı Kadın Seyyahların Gözünden İstanbul, İstanbul’un Sanat Dünyasında Kadınlar, İstanbul’da Kentsel Dönüşüm ve Kadın, İstanbul’u Doyuran Kadınlar, ‘Mis Gibi Kokan” Kitaplar, İstanbul’u Yazan Kadınlar, Osmanlı ve Cumhuriyet Döneminde İstanbul’da Basılan Kadın Dergileri, İstanbul’un Tasavvuf Dünyasında Kadın, Bilgi Dünyasında Kadın, İstanbul’un Kadın Müzisyenleri, Haliç’in Kadınları, İstanbul’un Kadın Politikacıları ve dahası olmak üzere, “kadın ve İstanbul” teması etrafında şekillendi. Doç. Dr. Oğuz İcimsoy rehberliğinde yapılan geziler kapsamında, İstanbul’da kadınlar tarafından inşa edilen veya kadınların yaşadığı tarihi mekânlar ziyaret edildi: Haliç, hamamlar, kadın mezar taşları, el sanatları atölyesi, Osmanlı Dönemi mesire alanları, Kız Kulesi, İstanbul’da kadın adları taşıyan sokaklar ve Leyla Erbil’in katılımıyla vapur gezisi.
Projenin çıktısı, Fatma Türe’nin editörlüğünde “İstanbul Kadın – Kadın İstanbul Proje Kitabı Seçki” adıyla, 2010 yılında yayımlandı. (İlgili yayın için bkz. http://kadineserleri.org/diger-yayinlar/)
Projeyi Destekleyen Kurum ve Kişiler: İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı, Atatürk Kitaplığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü, Adnan Ulusev, Ali Ulusoy, Erol Koçak, Fatma Türe, Gönül Küfteoğlu, Hülya Hayatseven, Oğuz İcimsoy, Serdar Türk
Proje Koordinatörü: Tûba Çavdar Karatepe
Proje Asistanları: Firdevs Hoşer, İfakat Eğilmez, Mehmet Sadık Kişi, Özkan Güner, Sezi Arı
Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı ile Kadir Has Üniversitesi, 17-19 Nisan 2009 tarihleri arasında Vakfın 20. Yıl kutlamaları kapsamında “Osmanlı’dan Günümüze Kadın Belleğini Oluşturmada Kaynak Sorunu” başlıklı bir sempozyum düzenledi. Sempozyumun birçok amacı vardı. Bunlardan biri, klasik arşivcilik yöntemlerinin dışına çıkarak, kadın konulu belgeleri sınıflandırırken izlenen yöntemlerde farklı açılımlara yönelmek ve kadın tarihi üzerine çalışma yapan araştırmacıların belgeye erişimine kolaylık sağlamak, diğeri ise kadın özel arşivlerine ve belgelerine sahip çıkma bilincinin yaratılması ve yaygınlaştırılmasıydı. 17 Nisan Cuma günü Kadir Has Üniversitesi Kongre Merkezi’nde yapılan açılışta, konuşmacı olarak sırasıyla Kadir Has Üniversitesi Rektörü adına Prof. Yücel Yılmaz, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanı Numan Güzey, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Kurucu Üyesi Aslı Davaz, onur konuşmacıları Tilly Vriend ve Yıldız Ecevit yer aldı. İki gün süren Sempozyumda, kadın belleğini oluşturmada kadın yazınının önemi, Türkiye Kadın Thesaurusu’nun kullanımı ve toplumsal cinsiyet, feminist/kadın oto/biyografi yazını, kadın tarihi yazımında teori ve yöntem, kadın deneyimlerinin görsel kayıt altına alınması, feminist yazında yer alan erkekler, sanat dallarında toplumsal cinsiyet rollerinin etkisi ve kadın örgütleri arşivlerinin önemi konularında sunumlar yapıldı.
Proje çıktısı olarak Fatma Türe ve Birsen Talay Keşoğlu’nun editörlüğünü yaptığı “Kadın Belleğini Oluşturmada Kaynak Sorunu” başlıklı kitap, 2009 yılında yayımlandı. (İlgili yayın için bkz. http://kadineserleri.org/sempozyum-bildiri-kitaplari/)
Sempozyum Koordinatörleri: Aslı Davaz, Selhan Savcıgil-Endres
Uluslararası alanda, Avrupa’da, kadınlar üzerine araştırmalarda kullanılacak terimlerde standartlaşmayı; kaynaklara erişimde ortak kavramlar üzerinde arama yapmayı, böylece Avrupa Birliği ile ortak standartlar oluşturmayı sağlayan Türkiye Kadın Thesaurusu: Kadın Konulu Kavramlar Dizini, 4 yıllık kolektif bir çalışma sonucunda ortaya çıktı.
Belli aşamalar içeren çalışmada, önce Avrupa Kadın Thesaurusu’nun 2087 terimden oluşan İngilizce basımından, İngilizcede aynı kavramı ifade eden birden fazla terim ve Türkiye’de kullanılmayan bazı terimler çıkarıldı ve yeni terimler eklendi. Böylece terim sayısı 2687’ye ulaştı. Avrupa Kadın Thesaurusu’nun ana gövdesini oluşturan terimlerin alfabetik listesinin Türkçe çevirisi ve çevirinin Türkçe koşullarına adaptasyonu yapıldı. Siyaset, hukuk, ekonomi, eğitim, din, kültür vb. gibi 20 konuda Türkiye’ye özgü terimler üretildi. Konuların uzmanları ile toplantılar yapıldı. Günlük yaşamda uygulanabilirliği olmayan, fazla detaya inen terimler çıkarıldı. Tüm bu değişiklikler Avrupa Kadın Thesaurusu’nun ana iskeletini ve sistematiğini bozmadan yapıldı.
Çok sayıda kişi, uzman ve akademisyen bu çalışmaya katkı verdi:
Aslı Davaz, Ayçe Kurtoğlu, Ayşe Gündüz Hoşgör, Ayşegül Yaraman, Ayten Sökücü, Beril Eyüpoğlu, Berrin Yanıkkaya, Bülent Keseroğlu, Canan Arın, Ercan Güngöroğlu, Fatmagül Berktay, Filmmor, Füsun Akatlı, Gamze Karadağ, Garip Buluş, Gökçe Bayrakçeken Tüzel, Gönül Küfteoğlu, Hacer Nalbantoğlu, Hasan Keseroğlu, Hidayet Tuksal, Hülya Hayatseven, Işıl Baş, Mahan Doğrusöz, Meryem Turan, Metin Yeğenoğlu, Mine Tan, Necla Akgökçe, Nevval Sevindi, Özden Sözalan, Selma Atabek, Serpil Çakır, Simten Coşar, Sönmez Taner, Şeyda Talu, Şirin Tekeli, Yasemin Öz, Yıldız Ecevit, Yüksel Selek, Zelal Ayman, Zeynep Direk.
Proje Sponsorları: İstanbul İngiltere Başkonsolosluğu, Global Fund for Women, İstanbul Hollanda Başkonsolosluğu
Yazılım Desteği: Mikrobeta
İlgili yayın için bkz. http://kadineserleri.org/kadin-konulu-kavramlar-dizini/
Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı ile Boğaziçi Üniversitesi Batı Dilleri ve Edebiyatları Bölümü, 12-14 Nisan 2000 tarihleri arasında Vakfın 10. Yıl kutlamaları kapsamında “Türkiye’de Kadının Yüzyılı” başlıklı uluslararası bir Sempozyum düzenledi. Boğaziçi Üniversitesi Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen Sempozyumda, tarihin yeniden sorgulanması, cinsiyet kategorisinin kullanılması, her türlü kaynakta kadınların aranması/ortaya çıkarılması, geride kalan yüzyıllık kadın tarihi ve kadın mücadelesinin gündemleri, kadın araştırmalarının hedeflediği yeni araştırma konuları ve yöntemleri vb. konular tartışıldı. Vakıf Sempozyum kapsamında “Kadın Hareketinin Yüzyılı” konulu bir fotoğraf sergisi düzenledi. Nazan Erkmen’in “Ön Asya Efsaneleri ve Efsanelerdeki Tanrıçalar” sergisinin de açılışının yapıldığı Sempozyumda, Berrin Balay ve Ersan Ocak “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Yaşamış Kadınlar” filmini katılımcılar ile buluşturdular.
Sempozyum Koordinatörü: Işıl Baş
2000 yılında Türkiye’de kadın konulu tüm kaynakların ulusal bibliyografyasını hazırlamak için ilk adımı atmak amacıyla Türkiye’de Kadın Konulu Belgelerin Ulusal Bibliyografyası adıyla, Kültür Bakanlığı destekli bir proje başlattık. O zamana kadar, “İstanbul Kütüphanelerindeki Eski Harfli Türkçe Kadın Dergileri Bibliyografyası (1869-1927)”, “Kadın Süreli Yayınları Bibliyografyası Hanımlar Âlemi’nden Roza’ya (1928-1996)” ve “Kadın Yazıları: Kadınların Edebiyat Ürünleri, Kadınlar Üzerine Yazılanlar ve Tezler Bibliyografyası (1955-1990)” olmak üzere üç bibliyografya yayımlamıştık. (Bibliyografyalara göz atmak için Yayın bölümünü inceleyiniz.)
O dönemde Türkiye’de ilk defa ülke çapında böyle bir çalışma yapılıyordu. Projeyle, ilk adımda erişebildiğimiz kaynakların bir kataloğunu hazırlamayı ve basmayı; ikinci adımda ise her yıl kadın konusunda çıkmış bütün yayınları, yılda bir kez çıkacak Kadın Konulu Kaynaklar Ulusal Bibliyografya Bülteni adı altında yayımlamayı hedeflemiştik. Projenin ikinci adımı olarak hedeflediğimiz çalışma, kaynak yetersizliği nedeniyle ertelendi. Fakat proje sonunda “Kadın Konulu Kitaplar Bibliyografyası (1729-2002)” adlı çalışmayı yayımladık. “Türkiye’de Kadın Konulu Belgelerin Ulusal Bibliyografyası Dizisi”ne ait bu bibliyografya, Osmanlı Türklerinin basımevini kullanmaya başladıkları 1729 yılından 2002 yılına kadar kadın konusunda Türkiye’de yayımlanan yapıtları içermektedir. Bu çalışma, konuyla ilgili daha önce yayımlanmış bibliyografik kaynakları temel alarak hazırlanmıştır: Müjgan Cunbur, Türk Kadın Yazarlarının Eserleri “Bibliyografya”; Neriman Duranoğlu, Türkiye’de Kadınlar Hakkında Yayınlanmış Eserler “Bibliyografya”; Jale Baysal, Müteferrika’dan Birinci Meşrutiyete Kadar Osmanlı Türklerinin Bastıkları Kitaplar; Mehmet Seyfettin Özege, Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler Kataloğu; Munise Aren, Türk Toplumunda Kadın Bibliyografyası; Baha Bal, Kadın Yazıları; Türkiye Bibliyografyası; yayınevlerinin kitap katalogları, Cumhuriyet ve Radikal gazetelerinin kitap ekleri.
Uzun bir araştırma ve çalışma sürecinin ardından bir araya getirilen 3014 kitabın bibliyografik künyesi, 23 ana konu altında, alfabetik düzende sıralanmıştır. Bibliyografya, kapsadığı dönemler içerisindeki kaynaklara ait veriler aracılığıyla toplumsal değişim ve dönüşümlerin, kadın konusunda yapılan çalışmalara nasıl yansıdığını izleyebilmek açısından veriler sunmaktadır.
*Bibliyografya, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı ile İletişim Yayınları ortak yayını olarak 2006 yılında yayımlandı.
Proje Sponsoru: T.C. Kültür Bakanlığı
Proje Komisyonu: Aslı Davaz, Bekir Kemal Ataman, Hasan Keseroğlu, Jale Baysal, İmren Sipahi, Zehra Toska
Proje Danışmanları: Bekir Kemal Ataman (Arşiv), Hasan Keseroğlu (Bibliyografya)
Proje Ekibi: Bekir Kemal Ataman (Arşiv), Neslihan Kılıç (Arşiv), Rüveyda Deniz Yalçın (Bibliyografya), Nisa Sancaktar (Arşiv)
Kitabı Vakıf Adına Gerçekleştiren: Rüveyda Deniz Yalçın
1999’da ise The British Council’ın desteğiyle bir yıl süren bir sözlü tarih projesi yapıldı. Proje kapsamında CHP, MHP, DYP ve Fazilet Partisi’nden, içlerinde Gönül Saray, Işılay Saygın, Melek Denli Karaca, Nazlı Ilıcak, Nesrin Nas ve Oya Akgönenç’in de bulunduğu 10 kadın Milletvekili ile görüşüldü. Görüşmeleri Vakıf adına Firdevs Hoşer, Narınç Ataman, İmren Sipahi ve Nevval Sevindi yaptı.
Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, İstanbul Valiliği’nin desteğiyle, Cumhuriyetin 75. yılı kutlamaları nedeniyle “Cumhuriyet’in 75. Yılının Kadınları” başlıklı bir sergi projesi gerçekleştirdi. Vakıf arşivlerinden yararlanılarak oluşturulan “Cumhuriyet’in 75. Yılının Kadınları” adlı serginin açılış kokteyli, 17 Ekim Cumartesi günü Vakıf binasında yapıldı. 17 Ekim-17 Kasım 1998 tarihleri arasında ilgililerin ziyaretine sunulan sergi, kadınların çok yönlü birikimlerini ve Cumhuriyet tarihindeki izlerini aydınlatmayı hedefledi.
Projeyi Destekleyen Kurum: İstanbul Valiliği
Sergi: “Kadın Eserleri Kütüphanesi’nin Koleksiyonlarında Cumhuriyet’in 75. Yılının Kadınları”
Sergi Tasarım Grubu: Aslı Davaz, Aynur İlyasoğlu, Ayşe Durakbaşa Tarhan, Zehra Toska
Sergi Organizasyonu: Evin İlyasoğlu, Gülsün Karamustafa, İmren Sipahi, Ülkü Terem
Vakfın ilk sözlü tarih çalışması olan “Kadın Eserleri Kütüphanesi Kadın Sözlü Tarih Çalışmaları Pilot Projesi” kapsamında, Araksi Orakyan, Esma Deniz, Gültekin Ağaoğlu, Hayrünnisa Köni, İclal Balkan, Liza Eskenazi, Lütfiye Arıbal, Müfide İlhan, Neşet Eren, Nimet Özgüç, Peride Celal, Sare Okçu, Seniye Fenmen ve Zeynep Fırat Menemenci olmak üzere 1923 öncesi doğmuş çeşitli mesleklerden 14 kadınla görüşmeler yapıldı. Projede Ayşe Durakbaşa, Emine Güreli, Akile Gürsoy, Aynur İlyasoğlu, Filiz Kerestecioğlu, Arzu Öztürkmen, Saliha Paker, Nükhet Sirman, Zehra Toska, Neşe Tunçay, Tolunay Kolonkaya ve Vakıf adına Şirin Tekeli, Aslı Davaz ve Füsun Ertuğ yer aldı. Bu proje dâhilinde sürdürülen atölye çalışmalarına; Mübeccel Kıray, Çağlar Keyder, Mete Tunçay katıldı. Oral History dergisi editörü ve Open University öğretim görevlisi Joanna Bornat ile yarım gün süren bir atölye çalışması gerçekleştirildi. Proje, T.C. Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı Kadın Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü maddi desteği ile yürütüldü. Ayrıca dönemin Genel Müdür Vekili Gül Aykor bu süreçte projeyi yakından destekledi.
Proje Sponsoru: T.C. Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı Kadın Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü
Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı tarafından, Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nün ve Heinrich Böll Vakfı’nın destekleriyle 1993-1994 yılları arasında “Kadınların Edebiyat Ürünleri, Kadınlar Üzerine Yazılanlar ve Tezler Bibliyografyası” projesi adı altında bir bibliyografya çalışması gerçekleştirildi. Proje kapsamında ortaya çıkan bu yayın, 1955-1990 Türkiye Milli Bibliyografyası’na dayanılarak hazırlanmıştır. Kadınların edebiyat ürünleri, kadınlarla ilgili yazılar ve tezler olmak üzere 5631 bibliyografik tanım içermektedir. Bibliyografyada bir araya getirilen kaynaklar 18 ana başlık altında sınıflandırılmıştır: Genel başvuru eserleri, edebiyat ürünleri, genel olarak edebiyat üzerine ya da tek tek yazarlar üzerine yazılanlar, kültür, sanat ve kadın, tarihsel gelişim, hukuk, eğitim, dinsel inançlar ve kadın, politika ve kamu yönetimi, çalışma yaşamı ve ekonomi, sağlık, cinsellik ve aile, günlük yaşam, kadın hareketleri, kadın ve spor, erkekler, pornografi.
*Çalışma, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı ile Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı’nın ortak yayını olarak Haziran 2000’de yayımlandı. (İlgili yayın için bkz. http://kadineserleri.org/bibliyografyalar/)
Proje Sponsorları: Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Heinrich Böll Vakfı
Projeyi Yürüten: Baha Bal
Projeye Destek Verenler: Ayşegül Ulus, Fatma Türe, Filiz Ekingen, Jale Baysal, Serpil Keleş, Mimar Sinan Üniversitesi Kütüphanesi çalışanları
Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, Hollanda Başkonsolosluğu ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi işbirliğiyle 9-10 Ekim 1992 tarihleri arasında “Kadınların Ekonomik Bağımsızlığı için Geleneksel Olmayan İş Kollarının Desteklenmesi” başlıklı bir sempozyum düzenledi. Sempozyumun Hollanda ile Türkiye kapsamında yapılmasının amacı “kadınların geleneksel olmayan iş sahalarına girmelerini, kamusal alanda devlet ve toplum olarak teşvik etmek bakımından Türkiye’den çok daha ileri bir noktaya gelmiş bulunan bir ülke olan Hollanda’da izlenen politikaları ve somut örnekleri karşılaştırmalı bir çerçevede ele almak” olarak açıklandı. Toplantı Hollanda’dan ve Türkiye’den uzmanların, konunun kurumsal yönlerini ele alıp irdeledikleri oturumların yanı sıra geleneksel olmayan işlerde çalışan kadınların da katılımıyla, konuya ilgi duyan ve bu alanlarda deneyimlerini aktarmak isteyen tüm kişilere açık olarak gerçekleşti.
Proje Sponsorları: İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Hollanda Başkonsolosluğu
Sempozyum Koordinatörleri: Aslı Davaz, İmren Sipahi
Vakfın 1991-2002 yılları arasında yayımladığı Haberler bülteni önce dört, ardından sekiz sayfa olarak çıktı ve ortalama 1000 adet basıldı. 8 Mart dönemlerinde bu sayı 2000 adedi buldu. Bülten, Vakfın çalışmalarını yakından takip eden kişi ve kurumlara postalandı, aynı zamanda kütüphaneye gelen okuyucu ve araştırmacılara dağıtıldı. Bültenin planlanması, yazılması ve basıma hazırlanması, gönüllü emekle gerçekleşti. Bülten üç amaca hizmet ediyordu: Vakfın düzenlediği etkinlikleri duyurmak; sağlanan dergi, kitap, efemera ve arşiv belgelerini tanıtmak ve okuyucularla Vakfın sorun ve gereksinimlerini paylaşmak. Başlangıçta düzenli ve belirli aralıklarla çıkarılması planlanmış olsa da yılda ortalama üç sayı yayımlanabildi. 2004 yılına kadar ise mali destek bulunamaması ve yeterli gönüllü emek sağlanamaması nedeniyle bülten yayımlanamadı. 2004 yılına gelindiğinde bu konuda bir adım atmaya karar verdik ve taslak bir bülten hazırlayarak sponsor arayışına girdik. Çabalarımız sonuç verdi ve Hollanda İstanbul Başkonsolosluğu’nun 1 yıl süresince vermiş olduğu maddi destekle, yılda dört kez (üç aylık periyotlarla) olmak üzere Kadınların Belleği bültenini yayımlamaya başladık. Bülten on altı sayfa olarak çıktı ve 1000 adet basıldı. Haberler bülteni ile aynı amaçları taşıyan ve devamı niteliğinde olan Kadınların Belleği bülteninde ek olarak, kadın tarihi yazımında yöntem, belge çözümlemesi vb. konularda var olan değerli çalışmaları Çek-Al formatıyla okuyuculara sunduk. Kadınların Belleği bülteni ilk iki sayıdan sonra Kadın Belleği adıyla yayımlandı. (bkz. http://kadineserleri.org/haberler-bulteni/)
Haberler Bülteni Yayın Kurulu (1991-2002 yılları arası farklı dönemlerde görev alan): Arzu Öztürkmen, Aslı Davaz, Aynur İlyasoğlu, Ayşe Özen, Birgül Mançuhan, Ceylan Orhun, Firdevs Sarıkaya, Hülya Hayatseven, Laleper Aytek, Ruhsar Erten, Semra Ulusoy, Şirin Tekeli, Yasemin Kurdakul
Haberler Bülteni Sponsorları (1991-20002 yılları arası farklı dönemlerde destek veren): A4 Matbaacılık, Garanti Bankası, Graphis Matbaacılık, Helin Ajans, Tekin Kağıt
Kadınların Belleği Bülten Komisyonu (2004-2006): Emel Akal, Aslı Davaz, Şeyda Talu
Kadınların Belleği Sponsoru (2004-2006): Hollanda İstanbul Başkonsolosluğu
Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı 8-10 Ekim 1991 tarihleri arasında, Vakıf Binası’nda ilk uluslararası etkinliğini gerçekleştirdi. 8 Ekim Salı günü başlayan “Uluslararası Kadın Kütüphanesi Enformasyon ve Dokümantasyon Merkezleri Sempozyumları 1” başlıklı etkinliğin açılış konuşmaları sırasıyla Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı adına Jale Baysal, İstanbul Büyükşehir Belediyesi adına Hilmi Yavuz, Türk Kütüphaneciler Derneği adına Hasan Keseroğlu tarafından yapıldı. İki gün süren konferansta, Londra’daki Fawcett Kütüphanesi sorumlularından David Doughan, Paris’teki Marguerite Durand Kütüphanesi Müdürü Annie Dizier, Boston’daki Arthur ve Elizabeth Schlesinger Kütüphanesi Müdürü sözel tarihçi Patricia Miller King, Berlin Üniversitesi Kadın Araştırmaları Destekleme Merkezi sorumlusu Johanna Kootz, Amsterdam’dan Uluslararası Kadın Hareketleri Arşivi sorumlusu Marieke Kramer, ilgili kütüphaneleri tanıtmanın yanı sıra son on yılda ülkelerinde kadın araştırmaları alanında yaşanan gelişmeleri aktardı. Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, kurucu üyesi Şirin Tekeli tarafından tanıtıldı. Fatmagül Berktay ise Türkiye’de kadın araştırmalarının son on yılı üzerine bir konuşma yaptı. Bununla beraber İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları ve Uygulama Merkezi’ni tanıttı. Projenin çıktısı olarak 1992 yılında “Uluslararası Kadın Kütüphaneleri Sempozyum Tutanakları” kitabı yayımlandı.
Projeyi Destekleyen Kurumlar: Alman Kültür Merkezi, Amerikan Basın ve Kültür Merkezi, Dilson Otel, Hollanda Başkonsolosluğu, İngiliz Kültür Ataşeliği, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Marie Claire Dergisi, Türk Kütüphaneciler Derneği, Vip Turizm
Sempozyum Koordinatörleri: Aslı Davaz, Şirin Tekeli