Arşivlik / Sayı 2

Emine Türkân Hüner (1916- 1996) Özel Arşiv Bağışı / Füsun Ertuğ – Vakıf Kurucu Üyesi

Emine Türkan Hüner arşivi teslimi sırasında bağışçı Tuba Okan ve Kurucularımızdan Füsun Ertuğ

Kütüphane’nin Özel Arşivler Koleksiyonu hakkında en çok sorulan sorulardan biri, hangi kadınların arşivini aldığımız konusunda oluyor. Mesleğinde ilkler, önemli başarılar sağlamış, eser vermiş kadınlar, politikacılar ya da kadın hareketinde aktivist olarak emek vermiş kadınların ağırlıkta olduğunu, ancak her kadının arşivinin önemli olduğunu söylüyoruz. Gerçekten de her bir arşiv diğerlerini tamamlayabilen, kadın tarihinin yazımına katkı sağlayabilecek belgeler, görseller sağlıyor. Yakın zamanda Kadın Eserleri ve Bilgi Merkezi Vakfı’na (KEKBMV) bağışlanan İzmirli E. Türkân Hüner arşivi de 1916 doğumlu Türkân Hanıma ait çok özel belgeleri ve fotoğraf albümlerini kapsıyor. Haziran ayında Okan Üniversitesi ile yaptığımız ‘Aile Albümlerinden Kadın Görünürlüğü Projesi’ çerçevesinde KEKBMV’de yaptığımız kolaj atölyesine katılan Okan Üniversitesi Sanat Tasarım Mimarlık Fakültesi Görsel İletişim Tasarım Bölümü öğrencilerinden Tuba Okan, anneannesine ait albümler de olduğundan bahsedip bunları bağışlamayı önerdiğinde çok sevinmiştik. 18 Haziran 2025 tarihinde Tuba Okan’ın Kütüphane’ye getirdiği belgeler ve albümler bize en az iki kuşak İzmirli bir kadının aile yaşamına dair önemli veriler sağlamakla kalmıyor, 1934-36 Andaçları Cumhuriyet Kız Enstitüsü’nde eğitim alan İzmirli genç kızlar ve öğretmenleriyle ilgili bilgileri de kapsıyor.

Menemen’de Koplay (Kubilay) İlkokulu. Şehit Kubilay’ın ismi resmi yazışmalarda bile koplay olarak geçer.

Berberzade Hafız Ali Bey ile Cenan Tükelar kızı Türkân Hanım, eğitimine İzmir Amerikan Kız Koleji’nde başlamış, ardından 1932’de iki yıllık İzmir Akşam Kız Ticaret Mektebi’ni bitirmiştir. 1934-1936 yılları arasında da Göztepe’deki Cumhuriyet Kız Enstitüsü’nde öğrenim görmüştür. Eski Türkçe bilgisine sahip olmasının yanı sıra Amerikan Kültür Derneği’nde dört yıl İngilizce eğitimi almış, ayrıca yedi yıl Fransızca öğrenmiştir. Eğitim hayatı boyunca aktif bir öğrenci olan Türkân Hanım, çeşitli okul kollarında görev almış, okul gazetesinde yazmış ve izcilik faaliyetlerinde bulunmuştur. Enstitüden mezun olduktan sonra, gelin tacı ve gelin çiçeği gibi el sanatlarıyla uğraşmıştır. Bisiklet sürmüş, ata binmiş, gezilere katılmış ve çevresiyle etkin sosyal bağlar kurmuştur. 1949’da Şükrü Hüner (1900-1972) ile evlenen Türkan Hanım’ın bir kızı ve bir oğlu ile dört torunu olmuştur.

Vakfa bağışlanan arşiv malzemeleri arasında Türkân Hanım’ın yazılarını da içeren 1934-1935 ve 1935-1936 yıllarına ait İzmir Cumhuriyet Kız Enstitüsü Yıllıkları (Andaç); 5 adet fotoğraf albümü ve 150 kadar görsel ile, 29.03.1936 tarihli, ”İzmir kızları da asker olmak istiyorlar” başlıklı, Türkân Hanım’ın bir resmini de içeren Son Posta Gazetesi; elle yapılmış bir aile ağacı, İzmir Akşam Kız Ticaret Mektebi Şehadetnamesi ile 1950 doğumlu kızı Canan Hüner’e ait diploma ve belgeler bulunur. Albümlerde yer alan okul fotoğrafları arasında izci kız öğrencileri öğretmenleriyle birlikte önde bir çelenk ile Menemen’de ‘Koplay Okulu’ önünde gösteren görsel önemli bir belge niteliği taşır.

Arşivlik Dijital Bülteni, Marjinal Portel Novelli katkılarıyla hazırlanmaktadır.