EŞİK; Haklarından, Hayatlarından, Hayallerinden Vazgeçmeyen Kadınların Eşit ve Özgür Gelecek İçin Kurdukları Köprü / Özgül Kaptan
Eşitlik İçin Kadın Platformu’nu pandeminin tüm dünyayı eve kapatıp endişeye sevk ettiği günlerde bile eşitlik ve özgürlük için mücadeleden vazgeçmeyen kadınların hayata ve dayanışmaya açtıkları pencere diye tanımlamak mümkün.
Çevrimiçi platformları en faydalı şekilde, en sık kullanarak; ses getiren ve hatta Türkiye’de son yılların cinsiyet eşitliği mücadelesine damgasını vuran kampanyalar örgütledi EŞİK. Ürettikleri hem medyada hem de onlarca fiziki buluşmalarda milyonlarca kadına ulaştı.
EŞİK her yaştan, her toplumsal kesimden yüzlerce kadının biri birlerine ve eşit, özgür geleceğe kurdukları köprü adeta. Ülke tarihinin en çatışmalı, en huzursuz, en kutuplaştırıcı, en sert, en yargılayıcı ve linçci siyasi ikliminde EŞİK’li kadınlar 5 yıldan beridir hem çok çalışmayı hem de bir arada durmayı başarıyorlar.
2016 yılında ilk kez Meclis gündeme getirilen çocuk cinsel istismarcılarına af tasarısına karşı mücadele için kurulmuş olan TCK 103 Kadın Platformu, 2020 yılının Nisan ayında Meclis’te Kovid affı görüşülürken 2016 da tepkiler üzerine geri çekilen tasarı aynen tekrar gündeme getirildiğinde daha geniş bir katılımla yeniden buluştu. Teklif tekrar geri çekildi. Ancak kadın haklarına yönelik saldırıların dozunun artması ve sistematik hale gelmiş olması, aynı tarihlerde iktidarın İstanbul Sözleşmesi’nin feshini ve boşanan kadınların yoksulluk nafakasının süreye bağlanmasını gündeme getirmesi nedeniyle, kazanılmıs hakları korumak için verilecek mücadelenin de daha kapsayıcı bir isim altında, eşitliği temel alarak ortaklaştırılması zorunluluğu ortaya çıktı. Böylece Çocuk İstismarcılarına af girişimine karşı buluşan 300’ü aşkın kadın ve LGBTİ örgütü ile 150’yi aşkın emek meslek örgütü, sendika, oda, baro, siyasi parti, kent konseyleri gibi kuruluşların kadın birimleri ve bağımsız feminist aktivistler, geniş bir politik dayanışma zemininde mücadeleye devam etme kararı aldı.
Pandeminin daha ilk günlerinden itibaren (Mart 2020) yeni buluşma araçlarına hemen adapte olan EŞİTİZ Eşitlik İzleme Kadın Grubu’nun başlattığı tematik buluşmalar EŞİK’in de ilk nüvesini oluşturuyor. EŞİK bu yazının yazıldığı günlerde 265’cı çevrimiçi haftalık toplantısını gerçekleştirdi. Tüm EŞİK bileşenleri ve gönüllülerine açık olarak, ülkenin her tarafından, dünyanın birçok ülkesinden ve her kesimden kadınlar her hafta aynı gün ve saatte çevrimiçi toplanıyor. Tüm kararları bu haftalık toplantılarda enine boyuna konuşarak, tartışarak, gündemdeki konulara ilişkin davet ettiği konuklardan bilgilenerek alıyor.
Buluşma amacını “toplumsal cinsiyet eşitliğine karşı ve kadınların kazanılmış haklarına yönelik tüm saldırılara karşı ortak mücadele” olarak belirlemiş olan EŞİK, kuruluş tarihini İstanbul Sözleşmesi’nin yürürlüğe girdiği 1 Ağustos 2020’den başlatıyor. Geçen 5 yıl süresinde EŞİK; “Kadınlar kazanılmış haklarından ve şiddetsiz bir hayat mücadelesinden asla VAZGEÇMEYECEKLER” sözünü fazlasıyla yerine getirdi.
Türkiye kadın hareketinin medeni kanun, ceza kanunu, nafaka, anayasa, kadına karşı şiddet ve bunun gibi belirli konularda oluşturulan platformlarda verdiği ortak mücadele geleneğinin devamı olan EŞİK, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kazanılmış haklarımızın topyekûn saldırı altında olması nedeniyle en geniş kesimlerden politik ortaklaşma zeminini genişletti. Hayata geçirdiği onlarca kampanya; yayınladığı basın ve sosyal medya açıklamaları, bilgi notları, politika belgeleri, raporlar; siyasi partiler ve TBMM nezdinde yaptığı savunuculuk; Bileşenlerinin ve zaman zaman da platform olarak, Türkiye’nin birçok şehrinde düzenlediği sayısız eylem; dünyanın farklı yerlerinden feminist hareketlerle birlikte düzenlediği çok sayıda uluslararası etkinlikle birçok hak gaspı girişimini durdurmayı başardı.
İstanbul Sözleşmesinden Vazgeçmiyoruz, İstanbul Sözleşmesi Yürürlükte, Çocuk İstismarının Affı Olmaz, Nafaka Hakkına Dokunma Yasalara Dokunma Uygula, Anayasa’yı Uygulamayanlar Anayasa Yapamaz, Cinskırım, Hayatlarımızdan, Haklarımızdan Hayallerimizden Vazgeçmiyoruz, Medeni Yasa Medeni Hayatın Anayasasıdır gibi kampanyaları sayesinde kamuoyunda dönüştürücü etki yarattı. Gündemden düşmeyen boşanan kadınlara verilen yoksulluk nafakasının süreye bağlanarak sınırlandırılması, aile arabuluculuğu getirilmesi, “hızlı boşanma” adı altında erkeklerin hızla ve fazlaca bir maddi kayıp olmadan boşanmalarını sağlayacak medeni yasa değişikliği girişimlerini engelledi.
2023 yılında Anayasa Komisyonu’na getirilen Anayasa’nın 24. maddesine kadınların kıyafetleri ile ilgili dini hükümler ekleme, 41. maddesine yapılacak ek ile eşcinsel evlilikleri yasaklama girişimlerini engelledi. “Müzakere Bile Etmeyin, Tartışmasız Hayır” denilerek tüm muhalif vekillerin komisyondan ayrılmalarını ve düzenlemenin geri çekilmesini sağladı. 2024 yılında Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararına karşı, kadının evlendiğinde eşinin soyadını alma zorunluluğunu tekrar aynen yasalaştırma girişimlerinin iki kez geri çekilmesini sağlayan kampanyalar yürüttü. 9. Yargı Paketi ile yasalaştırılmak istenen “Etki Ajanlığı” yasasının da iki kez geri çekilmesinde öncü rolü oynadı. Yine 9. Yargı Paketinde şiddeti önleme yasası 6284’ün koruma kararlarını ihlal eden faillere verilen zorlama hapsinin uygulanmasını güçleştirecek şekilde değiştirilmesi girişimini önledi.
EŞİK, katılımcı, kapsayıcı ve demokratik bir örgütlenme modeli oluşturmakla kalmadı; 5 yıla yakın süredir sürdürdüğü mücadele deneyimi ile bu modeli her daim geliştirmeye devam etti. Eşit ve açık iletişim, yatay örgütlenme, tüm farklılıklarımızla bir arada olabilmek, konuşmak, dinlemek, anlamaya çalışmak, ortak söz üretebilmek ve ortak mücadeleyi böylesine uzun soluklu kılabilmek EŞİK’in en önemli başarısıdır.
Çevrimiçi ürettiği sözü sokaklara ve hayatın kalbinin attığı her yere taşıyan EŞİK, laik, demokratik bir ülke ve eşit özgür, barış içinde bir yaşam için köprüler kurmaya devam ediyor.
EŞİK – Eşitlik İçin Kadın Platformu
www.esik.org.tr
iletisim@esikplatform.net
EŞİK Platformla ilgili daha fazla bilgiye şu bağlantıdaki almanaktan erişebilirsiniz.
https://esik.org.tr/s/2547/i/esik-tarihce-7-03-2025.pdf
Yeni X hesabımız: @esikplatformu / https://x.com/esikplatformu
Diğer sosyal medya hesaplarımız:
https://bsky.app/profile/esikplatformu.bsky.social
https://www.instagram.com/esik_platform?igsh=OTlsb3d6N21ydDdh
https://www.facebook.com/share/15xNWQqFFk/?mibextid=LQQJ4d
Bu Dijital Bülten Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı kapsamında Avrupa Birliği desteği ile hazırlanmıştır. İçeriğin sorumluluğu tamamıyla Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı’na aittir ve AB’nin görüşlerini yansıtmamaktadır.